Najlepsze gry na komputer ZX Spectrum 16-bit

Subiektywne zestawienie kilku najlepszych gier  z czasów dzieciństwa, czyli najlepsze gry na komputer ZX Spectrum 16-bit. W zestawieniu opisane będą gry akcji i zręcznościowe. Ponadto we wpisie zestawienie serwisów internetowych zajmujących się tematyką gier retro na komputer ZX Spectrum i opis najlepszych emulatorów ZX Spectrum. 

Na wstępie krótka notka o samym komputerze ZX Spectrum. Produkowany był przez angielską firmę Sinclair Research Ltd. w 1982 roku. Na Zachodzie popularny w pierwszej połowie lat 80-ych. Mój model posiadał mikroprocesor Zilog Z80A taktowany zegarem 3,54 MHz, 16 kB pamięć operacyjną oraz gumową klawiaturę (w sprzedaży były też modele z 48 kB pamięci operacyjnej i plastikowymi przyciskami). Programy i gry na ten komputer pisane były w języku BASIC, a sam komputer posiadał wbudowany interpreter języka BASIC. Komputer służył mi jako „konsola do gier”. W późniejszym okresie dokupiłem do niego przystawkę – interfejs Kempston z gniazdem na joystick oraz po kilku miesiącach wreszcie sam joystick. Komputer przyłączyłem do 14-calowego czarno-białego telewizora marki „Unitra”, a później sporadycznie miałem okazję podłączać go kolorowego 20-calowego odbiornika TV „Sanyo”. ZX Spectrum umożliwiał wyświetlanie obrazu w rozdzielczości 256×192 piksele. Ostatnim urządzeniem wymaganym do współpracy z komputerem był magnetofon kasetowy, który podczas odtwarzania taśmy przekazywał bity informacji z kasety do pamięci RAM.  Mi służył do tego celu magnetofon firmy „Kasprzak”. Osoby, które korzystały z tego zestawu pamiętają charakterystyczne piski i jazgot dźwięków wydobywających się z głośników magnetofonu w trakcie ładowania programów i gier 🙂

1. The Wall

The Wall było grą udostępnioną na kasecie demonstracyjnej dołączonej do komputera. Prekursorka gier na różne komputery z serii „Arcanoid’. Gra bardzo prosta, a jednocześnie bardzo wciągająca. Odbijamy od ruchomej platformy piłkę, która zbija cegły z muru. Im więcej zbijemy cegieł, tym trudniej zbić pozostałe, a zwłaszcza ostatnie z danego poziomu. Musimy wtedy bardzo starannie manewrować platformą, aby pod odpowiednim kątem wybić piłkę, która odbija się z lewej i prawej strony niewidzialnej ściany zmieniając kierunek swojego uderzenia.

2. Cookie

W grze Cookie wcielamy się w postać kucharza, który bańkami mydlanymi wpycha do 4 koszy na śmieci i misy atakujące z każdej strony resztki jedzenia, robaki i różne przedmioty. Tutaj należy wykazać się dużą zwinnością i refleksem, gdyż w każdej następnej planszy atakujących obiektów jest coraz więcej, a wszystkie dodatkowo odbijają się np. od spiżarni czy koszy zmieniając kierunek swojego ruchu. Gdy kucharz zderzy się z atakującym go obiektem spada mu czapka kucharska, a on sam ginie spadając do misy albo któregoś kosza.

3. Pssst

Nazwa gry pochodzi od dźwięku aerozolu, którym niestrudzony ogrodnik (w którego się wcielamy) zabija intruzy np. glisty, osy, które nieustannie próbują zbliżyć się do hodowanego przez niego słonecznika, a następnie go zjeść. Po lewej i prawej stronie znajdują się ceglane ściany z półkami, a na nich 3 dostępne aerozole – każdy na inny rodzaj intruzów. Gdy intruzy zjadają liście i podgyzają łodygę – łodyga kurczy się , natomiast kiedy ogrodnik skutecznie eliminuje nieproszonych gości, słonecznik rośnie i na końcu efektownie rozkwita.

4. Jumping Jack

W grze wcielamy się w postać Skaczącego Jacka, który musi przeskoczyć 8 poziomów ruchomych podłóg, które mają otwory. Podłogi przesuwają się w prawo i lewo. Wraz z upływem gry dochodzi do sytuacji, że na jednym poziomie przenikają się podłogi z dwóch przeciwnych kierunków, powstają 2 otwory obok siebie co utrudnia grę. Skaczący Jacek nie może uderzyć głową o podłogę znajdującą się nad nim, gdyż wtedy przez dłuższą chwilę będzie leżał ogłuszony, a nad głową będą wirować mu gwiazdki. Jeżeli w miejscu gdzie leży przesunie się podłoga z otworem, wtedy spada przez otwór poziom niżej. Jeżeli spadnie na sam dół traci życie. Od drugiej planszy dodatkowym utrudnieniem są potwory, które ścigają go na każdym poziomie. Po ukończeniu każdego poziomu wyświetla się werset z „Ballady o Skaczącym Jacku”. Świetna gra na ćwiczenie refleksu.

5. Tranz Am

Tytuł obowiązkowy dla osób, które lubią wyścigi samochodowe i zbieranie złotych pucharów. W grze poruszamy się wyścigówką po terenie Stanów Zjednoczonych zbierając puchary znajdujące się w różnych miejscach. Takie samo zadanie mają nasi rywale – inne wyścigówki jeżdżące po całym USA. W miarę przemieszczania się spada nam poziom paliwa i musimy odwiedzić najbliższą stację benzynową, aby zatankować paliwo. Gdy zbliżamy się do stacji wyświetla się nazwa miasta na dole ekranu. W trakcie jazdy należy unikać zderzeń z przeszkodami statycznymi – tablicami przydrożnymi, kaktusami, głazami, drzewami itp. oraz ruchomymi – unikać zderzenia z innymi samochodami wyścigowymi, które mogą nas uszkodzić i wyeliminować z gry. Z lewej strony ekranu mamy panel z pomocnymi informacjami:

• liczbą przejechanych mil
• czarną mapą USA z białymi punktami (miastami ze stacjami benzynowymi) oraz migoczącym punktem (czyli naszym autem)
• liczbą zgromadzonych pucharów
• ostrzegawczą mapą z czarnymi punktami na białym tle (dodatkowe ruchome punkty to nasi rywale, którzy się zbliżają)
• paskiem z poziomem paliwa itd.

Rywale stają się widoczni i dokuczliwi szczególnie w pobliżu każdej stacji benzynowej. Do wykonania zadania – zebrania wszystkich pucharów mamy do dyspozycji 3 samochody.

6. Harrier Attack

Wszyscy którzy lubią strzelanki powinni spróbować rozgrywki w Harrier Attack. W grze pilotujemy myśliwcem, który ma oczywisty cel – zniszczyć wszystkie cele na morzu, ziemi i w powietrzu. Przelatując nad wyspami nieprzyjaciela, na każdej musimy zbombardować wyrzutnie rakiet, radary i czołgi. W powietrzu stawić czoła wrogim myśliwcom patrolowym, a na morzu rozprawić się z okrętami wojennymi. Na dole ekranu monitora mamy widoczne cztery paski ze wskaźnikami:

• prędkości
• poziomem paliwa
• zapełnienia rakietami
• zapełnienia bombami

Na końcu gry mamy też ranking punktowy, który pozwala porównywać wyniki z wcześniejszych rozgrywek.

7. Hungry Horace

Jest to pierwsza gra z całej serii autorstwa Wiliama Tanga z firmy Beam Software, której bohaterem jest Horacy. W grze Hungry Horace sterujemy postacią Horacego, który przemieszczając się po parkach zjada wszystkie owoce. Każdy park jest pilnowany przez strażników, których powinien unikać. W każdej rundzie mamy do przejścia trzy parki. Na początku każdego parku pilnuje jeden strażnik. W każdej kolejnej rundzie liczba strażników wzrasta. Gra podobna do bardzo popularnego Pac Mana.

8. Horace goes skiing

Kolejna gra z serii, której bohaterem jest Horacy. Gra podzielona jest na dwa powtarzające się etapy. W pierwszym Horacy musi przejść przez zatłoczoną ulicą do wypożyczalni nart, a następnie wrócić z powrotem. Drugi etap to nawigowanie kursu narciarskiego, czyli prawidłowy zjazd ze stoku od startu do mety, unikanie zahaczania chorągiewek oraz zderzeń z drzewami. Po prawidłowym zjeździe wszystko zaczyna się od nowa, ale jest coraz trudniej – na ulicy jest więcej pojazdów i jeżdżą z większą prędkością. Z kolei na stoku tor zjazdu jest bardziej zygzakowaty i występuje więcej drzew. Horacy dysponuje określonym budżetem na ambulans, gdy zostanie potrącony na ulicy oraz na nowe narty, kiedy wjedzie w drzewo. Gdy wyczerpiemy wszystkie fundusze przegrywamy.

Wydana została jeszcze trzecia gra z serii Horace and the Spiders, w której Horacy w pierwszej części musi najpierw wspinać się na górę przeskakując idące w jego kierunku pająki. W drugiej części musi przedostać się z jednego brzegu na drugi skacząc nad przepaścią i chwytając się nitek przędzionych przez pająki (które tworzą wiszący most), kołysząc nimi, a następnie skacząc z nitki na nitkę. Trzecia część gry to końcowa konfrontacja z pająkami. Horacy musi skacząc tworzyć dziury w sieci, wabić do nich pająki, które przychodzą je naprawić, a następnie naskakiwać na pająki aż wpadną do dziur, które się zasklepią i je uwiężą.

Kontynuacje serii gier z Horacym

Po kilkunastu latach w 1995 powstała gra będąca kontynuacją serii, ale tylko na palmtopy Psion 3 generacji pod tytułem Horace in the Mystic Woods. Gra tematycznie nawiązywała do gier z serii Manic Miner. Na komputery ZX Spectrum została przeportowana w 2010 roku przez Boba Smitha. Na szczęście to nie koniec historii przygód Horacego.

Pojawił się pasjonat, który tworzy nowe gry na komputer ZX Spectrum i próbuje kontynuować serię. W październiku 2016 roku pojawiła się kolejna gra z serii autorstwa Steve’a Broad’a. Nosi ona tytuł Merry Christmas from Horace. Tym razem Horacy idzie po dachu jadącego pociągu i podskakując wyłapuje prezenty bożonarodzeniowe. Próbują go złapać strażnicy znani z gry Hungry Horace. Niestety składa się tylko z tego jednego epizodu przez co gra jest zbyt monotonna. Jeśli jednak są osoby zainteresowane ostatnią grą z serii, mogą udać się na stronę internetową autora i pobrać grę. Na stronie należy z menu wybrać Sinclair Spectrum, a następnie pozycję z podmenu Later Games. Autor pochwalił się następnymi czterema tytułami z serii, ale dotąd ich nie upublicznił.

9. Jetpac

Ostatnią z opisywanych gier jest Jetpac. Jest to jedna z kilku najbardziej rozpoznawalnych gier kojarzonych z ZX Spectrum, chociaż została również wydana na inne komputery np. Commodore. Gra jest dynamiczna, ciekawa i charakteryzuje się dużą grywalnością. Akcja gry rozgrywa się w kosmosie. Mamy zwiedzić 16 planet. Na początku nasz główny bohater – kosmonauta z odrzutowym plecakiem musi złożyć rakietę z 3 elementów, a następnie zebrać spadające kanistry z paliwem, aby zatankować rakietę. Przy okazji zbiera spadający chleb, sztabki złota i inne cenne kruszce. Na każdej planecie przeszkadzają mu inne unoszące się i lecące wprost na niego obiekty. Dzielny latający kosmonauta niszczy je wystrzeliwaną nieustannie wiązką laserową. Po napełnieniu rakiety może wylecieć do następnej planety, na której musi znowu zatankować rakietę. Na każdej planecie ponad powierzchnią stałego lądu znajdują się wiszące trzy platformy, na których kosmonauta może na chwilę przystanąć, zebrać kanistry z paliwem, które tam spadły i inne bonusy. W grze dysponujemy 4 życiami.

Wymienione gry były dostępne na wersję komputera ZX Spectrum z 16 kB pamięci RAM. Niestety nie stałem się posiadaczem nowszej pojemniejszej wersji ZX Spectrum z 48 kB pamięci RAM. Z tego powodu ominęła mnie gra w wiele ciekawych i grywalnych w tamtych czasach tytułów gier jak: Boulder Dash, Jet Set Willy i innych. Okazyjnie miałem okazję pograć w nie na innych komputerach.

Serwisy internetowe o grach i z grami na komputer ZX Spectrum

Od lat 80-ych, kiedy komputery ZX Spectrum święciły swój triumf do czasów obecnych zachowało się kilka serwisów internetowych, które dysponują bogatymi zasobami programów i gier na te cenione 8 i 16-bitowce.

W latach 80-ych i na początku lat 90-ych społeczność gromadziła się wokół czasopism.
Wśród największych należy wspomnieć o:

1. „Your Sinclair” (1984–1993)
To jeden z najbardziej wpływowych magazynów dotyczących ZX Spectrum. „Your Sinclair” słynęło nie tylko z recenzji gier, lecz także ze specyficznego poczucia humoru, które dotyczyło nieformalnego języka, żartów redaktorów z siebie oraz gier, kreatywności w wymyślaniu absurdalnych tytułów gier, istnienia rubryk humorystycznych takich jak „Crash Smash”, satyry i ironii wobec branży gier komputerowych oraz tworzenia mitycznych postaci np. Lloyda Mangrama. Zaprzestano jego wydawania w 1993 roku.

2. „Crash” (1984–1992)
„Crash” jest kolejnym ważnym czasopismem, koncentrującym się na recenzjach gier oraz programów dla ZX Spectrum.